Malezya havayolları mh370 no.lu uçuşunu yapan uçağın ortadan kaybolması.

Bu sabah notlarımı karıştırırken yıllar önce aldığım bu notu ve yazdığım yazıyı okuyunca sigortacı olarak gerçekleşmiş hasarların geleceğe ışık tutacağı inancıyla burada paylaşıyorum. Tabii gerçekleşme nedeni bilinmeyen hasarların risk kavramının belirlenmesi bakımından daha da büyük önem taşıdığıda bir gerçek.

Malezya Havayolları'nın MH370 uçuşunun kaybolmasından yaklaşık 7 yıl sonra, gizem hala devam ediyor. En makul varsayımına göre, 8 Mart'ta Kuala Lumpur'dan ayrılıp Pekin'e bağlandıktan kısa bir süre sonra kaybolan Boeing 777-200 ER in 12 mürettebat da dahil olmak üzere 239 kişi ile birlikte Hint Okyanusuna düştüğüne inanılıyor.

Kayıp uçaktan halen bir iz yok. Kaybolan Boeing © Laurent ERRERA, CC BY-SA uçağı 8 Mart 2014 tarihinde, MH370 uçuşunu yaparken kaybolmuş ve bu tarihten bu yana, uçaklar, tekneler ve sualtı robotları tarafından yürütülen arama operasyonlarının ciddi şekilde arttırılmasına rağmen henüz bir sonuç alınamadı. Bu güne kadar Denizde herhangi bir kalıntı bulunamazken, uçak kara kutularının verdiği sinyallerde azalmaya devam ediyor.

Aramaların yapıldığı alan çok büyük: 60 000 km2 ve batı Avustralya kıyılarına 1 600 km uzaklıkta. Gelişmiş teknik kaynaklarla sahip Çin, Avustralya, Japonya ve Amerika Birleşik Devletleri dahil olmak üzere çok sayıda ülke, araştırma operasyonlarına katılıyorlar. Amerikan dron'u "Bluefin-21", gemilerin ve uçakların yaptığı araştırmaların kesintiye uğramasından sonra Mart ayının sonunda deniz yatağını araştırmaya başladı. Deniz tabanını 4500 metre derinlikte haritalandırabilen daha verimli tekniklerin kullanılmaya başlanması ile kısa sürede gizeme dair bir çok cevabın bulunacağına inanılıyor.

Bu kayıp, havacılık tarihindeki en büyük maliyetli hasarlardan biri olabilir. Malezyalı şirketi sigortalayan sigorta havuzunun yöneticiliğini yürüten Allianz, olası sigortalı hasarın ilk tahminlerden çok daha yüksek seviyelerde 350 milyon USD olarak tahmin etmektedir. Şüphesiz Havacılık sigortası poliçesinin kapsadığı arama işlemlerinin yüksek maliyeti de faturayı artırdı.

‍Uçağın toplam hasarı;

‍Malezya Havayolları filosu, birincil sigorta şirketi olan Allianz dahil bir konsorsiyum tarafından sigortalanmış olup Boeing'in kaybolmasından iki hafta sonra, uçak gövde hasar tazminatına mahsuben 110.2 milyon USD hava yolu şirketine ödenmiştir. Yürürlükteki yasal prosedürlere göre, iki gün boyunca ortadan kaybolan bir uçağın tamamen yok olduğu kabul edilmektedir.

‍Havacılık tarihindeki en pahalı arama operasyonu;

‍Fotoğraf çekme: ABD Donanması Bluefin-21 sualtı robotuBaşlangıçta 100 milyon USD olarak tahmin edilen arama operasyonları, birkaç ay devam edecek şekilde hazırlanırken, beklentileri büyük ölçüde aşarak rekor seviyeye ulaşıyor. İlk aşamada arama maliyeti zaten 44 milyon USD a ulaşmış olup, deniz yatağı arama maliyetlerini karşılamak için ilave olarak 55 milyon USD daha gerekimektedir.

Bir hatırlatma olarak, Rio de Janeiro'yu Paris'e bağlayan ve Fransa'da Haziran 2009'da denizde kaybolan Air France'ın (AF447) enkazını aramanın iki yıllık maliyeti 105 ile 132 milyon USD arasında gerçekleşmişti.  

‍Mağdurların varisleri için tazminat;

‍Kurbanların akrabaları, herhangi bir sorumluluk olup olmadığına bakılmaksızın havayolu şirketi tarafından tazmin edilecektir. Montreal Konvansiyonu, yolcu başına 175 000 USD tavan belirlemektedir. Bu miktar, hasarın belirlenmesinden sonra ve soruşturmanın sonucu beklenmeden otomatik olarak ödenmelidir. Bu sınırın ötesinde, hiçbir hata yapmadığı ve sorumluluğu olmsdığını kanıtlamak havayolu şirketine kalmaktadır.

Malezya Havayolunun sigorta şirketleri bugüne kadar, acil maddi yardım kapsamında kurbanların mirasçılarına sadece 5 000 USD ödedi. Şüphesiz Tazminat miktarları, Montreal Sözleşmesinin belirlediği sınırdan çok daha yüksek olacaktır; çünkü bu tazminat tavanına iki farklı tazminat seviyesi daha eklenmesi muhtemeldir: Moral-manevi ve ekonomik hasarlar için tazminat.

Sevilen birinin kaybı için tazminat. Hasar, mağdurla ve ilgili ülkenin yasalar dahilindeki akrabalık ilişkileri düzenlemelirne göre değerlendirilir.

Ekonomik kayıp için tazminat. Mirasçılara tahsis edilen miktar sadece akrabalık derecesine değil aynı zamanda mirasçılar ile mağdur arasındaki ekonomik bağımlılığın mevcut durumuna da bağlıdır (maddi gelir kaybı, çocuklar veya mağdurun diğer bağımlıları). Tazminat ayrıca kurbanın yaşına ve mali ve mesleki durumuna bağlıdır.

‍Yasal ve teknik incelemeler;

‍Mağdurun akrabaları için adalete başvurmak da mümkündür. Bu prosedür genellikle tam tazminat almak ve daha yüksek tazminat almak için mirasçılar tarafından başlatılır. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde, bir yolcunun babası Boeing ve Malezya Havayolları'na karşı bir dava açtı. Paris savcılığı da, kazada dört Fransız yolcunun ortadan kaybolmasının ardından adam öldürme suçundan soruşturma başlattı.

Ancak yıllarca sürmesi muhtemel olan soruşturmanın sonunda, kaza ve sorumlulukların nedenleri kesin olarak belirlenecektir. Kaza, daha sonra, taşıyıcının ihmaline, üreticinin kusuruna veya bir mücbir sebepe atfedilir.

AF 447 Air France'ın düşmesinden beş yıl sonra, MH370'inkiyle birçok benzerliğe sahip olan bir kaza olan bu kaza da nedeninin çözülmesinden hala çok uzak. Uçak pilotlarını kapsayan ikinci uzman değerlendirmesinin son raporlara Air France tarafından şiddetle itiraz edilmektedir.